Vào tháng 7 năm 1943, quân đội Đồng minh tiến hành cuộc tấn công đảo Sicily, khởi đầu cho cuộc chiến kéo dài nhằm đẩy lùi phe Trục khỏi miền nam châu Âu. Được mệnh danh là chiến dịch Husky, đây là cuộc tấn công phối hợp giữa lực lượng đổ bộ đường biển và đường không lớn nhất vào thời điểm đó. Với hàng trăm nghìn binh sĩ và hàng ngàn phương tiện chiến tranh, các tướng lĩnh như Montgomery, Patton, và Eisenhower đã đối mặt với nhiệm vụ đầy thử thách và không ít tranh cãi.
Sicily – Ngã ba chiến lược của Địa Trung Hải
Sicily là hòn đảo lớn nằm giữa Địa Trung Hải, nối liền Bắc Phi và bán đảo Ý, từng bị tranh giành qua hàng ngàn năm bởi nhiều đế chế lớn. Khi Đồng minh đánh bại quân Đức và Ý tại Bắc Phi, họ chuyển sự chú ý sang Sicily nhằm phá vỡ tuyến tiếp tế của Đức Quốc xã và đẩy nhanh cuộc tấn công vào châu Âu lục địa.
Tại thời điểm đó, đảo này có khoảng 365.000 binh lính phe Trục, chủ yếu là lính Ý dưới quyền Tướng Alfredo Guzzoni và quân Đức thuộc sư đoàn thiết giáp Hermann Göring, tập trung xung quanh các điểm trọng yếu như Palermo và các sân bay chiến lược.
Chuẩn bị cho cuộc đổ bộ
Chiến dịch Husky là bước đi đầu tiên trong kế hoạch lớn của Đồng minh nhằm chiếm châu Âu từ phía nam. Với sự chỉ huy của Tướng Dwight D. Eisenhower, cuộc đổ bộ được tiến hành với 181.000 binh lính, hơn 3.000 tàu và 4.000 máy bay. Lực lượng Anh do Tướng Montgomery chỉ huy, đổ bộ vào phía đông nam của đảo, trong khi Tướng George S. Patton dẫn đầu quân đội Mỹ đánh vào bờ biển phía tây.
Dự báo về sự khốc liệt của chiến trận, Montgomery đã ghi lại nỗi lo âu của mình trong nhật ký: “Tôi không hề ảo tưởng về cuộc chiến gay go đang chờ phía trước”. Trong khi đó, Patton khích lệ binh lính của mình bằng lời lẽ mạnh mẽ: “Chúng ta sẽ gặp những kẻ thù đáng gờm và phải tiêu diệt chúng… Danh dự của đất nước và tương lai của cả thế giới nằm trong tay các bạn”.
Cuộc đổ bộ gian nan
Đêm ngày 9 tháng 7, gió mạnh và bão lớn đã làm hỏng kế hoạch đổ bộ bằng tàu lượn của Anh tại Syracuse. Hàng chục chiếc tàu lượn rơi xuống biển, và nhiều binh sĩ chết đuối. Tuy nhiên, quân đội trên các bãi biển đã gặp ít sự kháng cự hơn mong đợi từ phía quân Ý, vốn không mấy kiên quyết chiến đấu. Trong khi quân Mỹ ở Gela nhanh chóng tiến công, các sư đoàn của Anh ở Syracuse và Licata cũng giành được thắng lợi.
Những toán lính dù Mỹ thuộc sư đoàn 82 lại rơi vào tình huống bi kịch khi bị hỏa lực phòng không của chính Hải quân Mỹ bắn nhầm, gây ra tổn thất nặng nề. Dù vậy, nhờ sự phân tán rộng khắp, các toán lính dù đã gây rối loạn cho quân Đức và Ý bằng các cuộc tấn công bất ngờ, làm cắt đứt liên lạc và chặn đường vận chuyển.
Đối mặt với sự kháng cự của Đức
Khi quân Đồng minh tiến sâu vào nội địa Sicily, họ nhanh chóng gặp phải sự kháng cự ác liệt của quân Đức. Tại khu vực sân bay Ponte Olivo, quân Mỹ phải đối đầu với các đơn vị thiết giáp Đức. Tướng Terry Allen và sư đoàn 1 “Big Red One” phải dùng mọi chiến thuật để chống lại cuộc phản công từ xe tăng và pháo binh Đức, biến chiến trường thành một nơi đầy khói lửa.
Tướng Montgomery, với hy vọng cắt đường tiến lên phía bắc của Đức, quyết định chuyển quân quanh núi Etna, nhưng hành động này gây căng thẳng giữa các chỉ huy Anh và Mỹ, đặc biệt là khi ông lấy một con đường quan trọng vốn thuộc khu vực của sư đoàn 45 Mỹ.
Đọc thêm
Sự thất bại và rút lui của phe Trục
Dù quân Đức chiến đấu quyết liệt để bảo vệ đường rút lui về Messina, họ không thể ngăn cản bước tiến của Đồng minh. Chiến sự tại Troina là một trong những trận đánh đẫm máu nhất, khi sư đoàn 1 Mỹ bị kìm chân bởi các đơn vị tinh nhuệ của Đức trong hơn sáu ngày. Nhưng cuối cùng, quân Đức buộc phải rút lui trong khi vẫn giữ được khả năng chiến đấu để tiếp tục cuộc chiến trên đất Ý.
Kết thúc chiến dịch và ý nghĩa lịch sử
Cuộc tấn công Sicily kéo dài 38 ngày, với hơn 9.000 lính Mỹ và 12.000 lính Anh thương vong. Dù vậy, việc giải phóng hòn đảo đã giúp mở ra tuyến đường biển Địa Trung Hải cho các tàu tiếp tế của Đồng minh. Hơn nữa, sự sụp đổ của Mussolini ngay sau khi Sicily thất thủ đánh dấu bước ngoặt quan trọng, khiến Ý dần rời bỏ phe Trục.
Mặc dù hàng chục ngàn lính Đức và Ý đã rút về lục địa, chiến dịch Husky vẫn được xem là một thành công quan trọng. Bài học từ Sicily, đặc biệt là về sự phối hợp giữa không quân và hải quân, đã giúp Đồng minh chuẩn bị tốt hơn cho cuộc đổ bộ Normandy, sự kiện lịch sử sẽ thay đổi cục diện chiến tranh mãi mãi.
Tướng Patton, sau chiến dịch, đã viết cho binh lính của mình: “Các bạn đã tiêu diệt kẻ thù, bảo vệ danh dự của đất nước, và viết nên một chương sử hào hùng… Danh tiếng của các bạn sẽ mãi không phai mờ”.
