Malta, một hòn đảo nhỏ bé nằm giữa Địa Trung Hải, đã trở thành một pháo đài bất khuất của Anh trước Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Là mục tiêu của các cuộc tấn công liên tiếp từ phe Trục, đảo quốc này đóng vai trò quyết định trong chiến dịch Bắc Phi, gây nhiều khó khăn cho các tuyến tiếp tế quân sự của Đức và Ý. Câu chuyện về Malta không chỉ là về một vị trí chiến lược mà còn là biểu tượng cho sự kiên cường phi thường của cả quân và dân giữa cơn bão chiến tranh.
Malta và vị trí chiến lược giữa Địa Trung Hải
Malta, mặc dù chỉ là một nhóm đảo nhỏ gần nước Ý, lại có vị trí chiến lược quan trọng trong Địa Trung Hải. Sau khi Benito Mussolini của Ý bắt đầu chiến dịch tại Bắc Phi, Malta trở thành tuyến tiền đồn trọng yếu cho các cuộc tấn công của Đồng minh. Được Thủ tướng Anh Winston Churchill miêu tả là vị trí không thể mất, ông tuyên bố rằng nếu Malta rơi vào tay đối phương, ông sẽ xem xét điều kiện đầu hàng.
Vai trò của Malta trong chiến dịch Bắc Phi
Tại Bắc Phi, cả Đồng minh và phe Trục đều cần kiểm soát kênh đào Suez, cửa ngõ chiến lược quan trọng cho các tuyến đường hàng hải nối Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải. Malta, nhờ vị trí của mình, đã trở thành trung tâm chỉ huy cho các cuộc không kích và tấn công tàu ngầm vào các đoàn tiếp tế của phe Trục đang hướng đến Bắc Phi. Sự can thiệp này đã khiến phe Trục phải điều quân bảo vệ và duy trì các đoàn tàu, gây áp lực lớn lên lực lượng và tài nguyên quân sự của họ.
Chiến dịch phá vây và những cuộc tấn công ác liệt của phe Trục
Để đối phó với sự tồn tại nguy hiểm của Malta, phe Trục dưới sự chỉ huy của Đức và Ý đã tiến hành các cuộc không kích liên tiếp vào hòn đảo này từ năm 1940 đến năm 1942. Ban đầu, không quân Ý là lực lượng chủ yếu tấn công Malta. Tuy nhiên, khi tần suất và cường độ các cuộc phản công của Malta gia tăng, Đức Quốc xã đã đưa lực lượng không quân mạnh mẽ của mình từ Sicily sang, gây thiệt hại nặng nề cho các đoàn tiếp tế của Đồng minh.
Malta chịu đựng các đợt oanh tạc không ngừng nghỉ, với số lượng máy bay chiến đấu hạn chế và cơ sở hạ tầng phòng thủ bị suy yếu. Để tiếp tục chiến đấu, hòn đảo phải phụ thuộc hoàn toàn vào các đoàn tàu tiếp tế của Anh, những đoàn tàu này thường xuyên bị tổn thất nặng nề khi đi qua vùng biển nguy hiểm.
Cuộc chiến trên biển và vai trò của không quân
Malta cũng là sân khấu cho nhiều cuộc giao tranh ác liệt trên biển, điển hình là trận Calabria năm 1940, khi Hải quân Hoàng gia Anh đối đầu với lực lượng bảo vệ đoàn tàu của Ý. Dù trận chiến không có kết quả rõ ràng, nó thể hiện sự căng thẳng trên biển khi cả hai bên đều cố gắng bảo vệ các tuyến tiếp tế quan trọng.
Không quân Đồng minh từ Malta, bao gồm các máy bay cũ kỹ như Fairey Swordfish và Gloster Sea Gladiator, đã chứng minh hiệu quả trong việc phá vỡ đội hình của các đoàn tàu tiếp tế của phe Trục, dù họ luôn phải đối mặt với sự đe dọa của các máy bay Messerschmitt Bf-109 từ Đức. Trong một số trường hợp, sự hiện diện của các máy bay chiến đấu của Malta khiến các máy bay ném bom Ý bỏ chạy mà không hoàn thành nhiệm vụ.
Đọc thêm
Khó khăn chồng chất và các cuộc tiếp tế quyết tử
Năm 1942, tình hình Malta trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Các cuộc không kích liên tiếp khiến nguồn cung cấp lương thực, nhiên liệu và đạn dược trên đảo gần như cạn kiệt. Trong hoàn cảnh đó, Đồng minh đã tổ chức chiến dịch “Operation Pedestal” nhằm cung cấp nhiên liệu và hàng hóa thiết yếu cho Malta. Đoàn tàu tiếp tế từ Gibraltar bị tấn công dữ dội và hầu hết tàu buôn đều bị tiêu diệt. Tuy nhiên, tàu chở dầu Ohio đã vượt qua được mọi khó khăn và cập cảng thành công vào ngày 15 tháng 8 năm 1942. Lượng nhiên liệu mà Ohio mang đến đã cứu sống Malta, giúp hòn đảo tiếp tục duy trì khả năng phòng thủ.
Giai đoạn phản công và chiến thắng tại El Alamein
Sau khi được tiếp tế và gia tăng sức mạnh phòng thủ, Malta bắt đầu triển khai các cuộc phản công quy mô lớn hơn, gây thiệt hại nặng nề cho các đoàn tàu tiếp tế của phe Trục. Cuối năm 1942, chiến thắng của quân Đồng minh tại trận El Alamein đã đánh dấu bước ngoặt lớn tại chiến trường Bắc Phi, với sự giúp sức từ những cuộc tấn công hiệu quả của Malta lên các đoàn tàu tiếp tế của Đức và Ý. Trận El Alamein không chỉ cắt đứt nguồn tiếp tế của quân Đức tại Bắc Phi mà còn mở đường cho các cuộc tấn công của Đồng minh vào châu Âu qua Địa Trung Hải.
Kết luận
Malta không chỉ là một căn cứ chiến lược mà còn là biểu tượng cho tinh thần kháng cự bất khuất trước một đối thủ mạnh mẽ. Nhờ vào vị trí chiến lược và sự kiên cường của cả quân và dân, Malta đã giữ vững vai trò của mình, làm suy yếu các tuyến tiếp tế của phe Trục và góp phần vào chiến thắng chung của Đồng minh. Sự hiện diện của Malta là minh chứng cho tầm quan trọng của các căn cứ tiền đồn trong chiến tranh, nơi mà không chỉ quân đội mà cả thường dân cũng sẵn sàng hi sinh vì một mục tiêu lớn hơn.
Malta đã tạo nên một di sản vĩ đại về lòng can đảm và sự kháng cự bất khuất, để lại một chương đáng nhớ trong lịch sử Địa Trung Hải và chiến tranh thế giới.
