Khoa học, kỹ thuật và công nghệ đã có những đóng góp to lớn cho quá trình phát triển và cách tân xã hội. Tuy nhiên, trong khi góp phần thúc đẩy những tiến bộ của nhân loại, một số nhà khoa học – công nghệ đã phải chịu rủi ro đau đớn vì những phát minh sáng chế của chính mình…
FRANZ REICHELT
Franz Reichelt là một thợ may và nhà sáng chế người Pháp gốc Áo, từng nỗ lực biến thế giới thành một nơi an toàn hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng không. Vào đầu thế kỷ 20, lĩnh vực hàng không dân dụng chỉ mới manh nha phát triển nhưng Reichelt đã nhận thấy sự cần thiết phải tạo ra một thiết bị cứu hộ có thể được sử dụng hữu hiệu trong trường hợp xảy ra tai nạn.
Reichelt có một ý tưởng tuyệt vời là tạo ra một bộ đồ bảo hiểm – đó là bộ trang phục chuyên dụng có gắn sẵn chiếc dù có thể được triển khai bung mở trên không. Nếu phát minh này thành công, nó có thể cứu sống nhiều người trong lĩnh vực hàng không mới.
Tuy nhiên, niềm đam mê chế tạo thiết bị cứu nạn hàng không đã khiến Reichelt phải bỏ mạng. Vào ngày 4 tháng 2 năm 1912, tại Tháp Eiffel ở Paris, Reichelt quyết định đích thân trình diễn sáng chế của mình. Bạn bè và các quan chức đã cố gắng khuyên can, nhưng Reichelt vẫn quyết tâm chứng minh quan điểm của bản thân.
Trong bộ đồ dù, Reichelt leo lên tầng một của Tháp Eiffel, cách mặt đất 57 mét (187 feet). Nhìn khán giả và người quay phim, ông dang tay ra và… nhảy.
Điều đáng buồn của câu chuyện này là chiếc dù không bung ra như mong đợi, Reichelt rơi tự do như một hòn đá và rồi ch.ết ngay tai chỗ. Cái ch.ết bi thảm của Reichelt là bằng chứng rõ ràng cho thấy các nhà phát minh không tránh khỏi những nguy hiểm mà họ phải đối mặt khi theo đuổi mục tiêu của mình. Câu chuyện có thật của ông thu hút sự chú ý của dư luận và khiến mọi người phải suy nghĩ về ranh giới giữa sự sáng tạo và sự phi lý thật mỏng manh biết bao.
WILLIAM BULLOCK
William Bullock là một nhà phát minh người Mỹ, có đóng góp to lớn cho sự phát triển của ngành in ấn trong thế kỷ 19. Phát minh vĩ đại nhất của ông là máy in quay. Đó là một chiếc máy in báo giúp tăng tốc độ in ấn lên rất nhiều.
Máy ép Bullock được coi là một thành tựu to lớn của tiến bộ công nghệ, có thể in tới 12.000 tờ mỗi giờ, nhanh hơn đáng kể so với các thiết kế trước đó. Sáng chế này đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo phổ biến thông tin rộng rãi trong dân chúng, góp phần hình thành các phương tiện thông tin đại chúng và xã hội hóa thông tin.
Tuy nhiên, chính cỗ máy mang lại danh tiếng cho Bullock lại trở thành nguyên nhân khiến ông qua đời sớm. Vào ngày 3 tháng 4 năm 1867, Bullock chẳng may sẩy chân vào một trong những máy ép của ông đang được sử dụng để in tờ báo Philadelphia Public Ledger. Chân của ông vướng vào trục truyền động. Vết thương dẫn đến biến chứng và ông qua đời vào ngày 12 tháng 4 năm 1867 trong khi các bác sĩ phẫu thuật cố gắng cắt cụt hoàn toàn bên chân bị tổn thương nặng của ông.
Phát minh của Bullock đạt đến đỉnh cao danh tiếng đúng lúc ông qua đời. Thật không may, người đàn ông này không sống được bao lâu nhưng máy in của ông đã được sử dụng và cải tiến qua nhiều năm, ảnh hưởng đến tương lai của ngành báo in.
Đọc thêm
THOMAS MIDLEY Jr.
Thomas Midgley Jr. là một kỹ sư cơ khí và nhà hóa học người Mỹ, từng đóng một vai trò có ảnh hưởng trong sự phát triển của thế kỷ 20 theo nhiều cách, thành công và hậu quả của chúng vẫn còn gây nhiều tranh cãi.
Midgley được biết đến nhiều nhất với hai phát kiến lớn là xăng có pha chì và chlorofluorocarbons (CFC).
Vào những năm 1920, Midgley đã phát triển chì tetraethyl làm chất phụ gia cho xăng. Sự đổi mới này đã giúp giảm đáng kể hiện tượng kích nổ ở động cơ ô tô, cải thiện hiệu suất và mức tiêu thụ nhiên liệu. Đó là một khám phá mang tính cách mạng trong lĩnh vực ô tô và nhanh chóng trở nên phổ biến.
Vào những năm 1930, nhóm nghiên cứu của Midgley đã phát triển CFC, được sử dụng làm chất làm lạnh và chất đẩy khí dung. CFC được cho là ít nguy hiểm do khó bắt lửa hơn các hợp chất khác được sử dụng trong hệ thống làm lạnh.
Tuy nhiên, hậu quả lâu dài của những phát minh này hóa ra là rất tiêu cực. Việc sử dụng xăng pha chì dẫn đến ô nhiễm môi trường, gây hậu quả thảm khốc cho sức khỏe và môi trường. CFC, tưởng chừng như vô hại, nhưng đã gây ra thiệt hại đáng kể cho tầng ozone.
Không phải những phát minh nguy hiểm này đã dẫn đến cái ch.ết của Midgley mà ông thiệt mạng vì một phát minh khác của mình. Năm 1940, Midgley mắc bệnh bại liệt – bệnh này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và khiến ông gặp nhiều khó khăn trong di chuyển. Từng là nhà phát minh, ông đã nghĩ ra một hệ thống dây thừng và ròng rọc phức tạp để lên xuống giường.
Thật không may, vào ngày 2/11/1944, Midgley bị vướng vào hệ thống dây nhợ lùng nhùng này và ch.ết ngạt.
Câu chuyện của Midgley là một trong những ví dụ điển hình nhất về việc đổi mới có thể hữu ích như thế nào trong việc giải quyết các vấn đề trong xã hội nhưng đồng thời cũng gây ra những hậu quả tiêu cực khó lường.
MARIE CURIE
Marie Curie là nhà vật lý và hóa học người Pháp gốc Ba Lan, nổi tiếng vì đã phát hiện ra chất phóng xạ. Bà trở thành người phụ nữ đầu tiên được trao giải Nobel và là người duy nhất trong lịch sử đoạt giải Nobel ở hai lĩnh vực khác nhau – vật lý và hóa học.
Bộ óc thông minh của Curie đã giúp bà khám phá ra hai nguyên tố mới: polonium và radium. Các công trình nghiên cứu của bà đã mở đường cho nhiều ứng dụng phóng xạ hiện đại, chẳng hạn như công nghệ hạt nhân trong y tế. Đóng góp của Curie cho khoa học và y học là vô giá.
Tuy nhiên, vào thời của bà, tác động của bức xạ ion hóa đối với con người cũng như hệ thực vật và động vật vẫn chưa được biết đến. Bà làm việc với các đồng vị phóng xạ mà không được bảo vệ, thậm chí còn mang theo ống nghiệm trong túi và cất trong ngăn kéo bàn làm việc ở nhà.
Công việc của Marie Curie liên quan đến việc tiếp xúc với bức xạ, đã ảnh hưởng đến sức khỏe của bà trong những năm cuối đời. Curie không may qua đời vì bệnh thiếu máu bất sản, có thể do làm việc nhiều năm với chất phóng xạ.
Thật không may, vì căn bệnh này, Marie Curie đã qua đời vào ngày 4/7/1934. Ngay cả cuốn sổ ghi chép của bà cũng bị nhiễm đồng vị phóng xạ cực mạnh, đến nỗi không thể xử lý nó mà không mang bộ đồ bảo hộ.
