Peter Paul Rubens, họa sĩ người Flemish, là một trong những người sáng lập trường phái hội họa Baroque. Ông học hành nghiêm chỉnh, trở thành một họa sĩ nổi tiếng và với tư cách một nhà ngoại giao, ông cũng đã xây dựng sự nghiệp thành công không kém.
Theo hồi ức của những người cùng thời, ông là người tốt bụng và đẹp trai, đã hai lần kết hôn hạnh phúc với những người đẹp có tiếng.
Nếu nhìn kỹ vào chân dung của cả hai người vợ của ông, bạn sẽ nhận thấy những điểm tương đồng: đôi mắt hình quả hạnh hơi lồi, chiếc mũi gầy, hơi hếch, đôi môi căng mọng, lông mày cong. Và tất nhiên là hình thể đẫy đà…
Phụ nữ chiếm một vị trí đặc biệt không chỉ trong cuộc sống mà còn trong công việc của Rubens. Nhờ có ông, nhà danh họa tài ba, một kiểu vẻ đẹp phụ nữ đặc biệt đã được hình thành trong lịch sử nghệ thuật và được đặt tên là “kiểu phụ nữ Rubensian”… Ông thành công và trở nên nổi tiếng phần lớn nhờ những quý cô đầy đặn trong các bức vẽ của ông – Venuses, Dianas, Plus-Size Graces…
Những người phụ nữ trong tranh của Rubens có thể coi là kết quả của niềm tin vào khả năng vô hạn của thể xác và tinh thần con người. Hình ảnh thân hình gầy gò thích hợp vào thời Trung Cổ, khi nhà thờ tích cực rao giảng về việc chối bỏ nhục dục, nhưng đến thế kỷ 16 giáo điều này đã không còn đứng vững. Một tâm trí khỏe mạnh chỉ có thể tồn tại trong một cơ thể khỏe mạnh, còn thân hình gầy gò thì đồng nghĩa với nghèo đói, bệnh tật, tuổi già, và những phẩm chất này kéo theo sự nghèo nàn về tinh thần.
Nhưng chính xác thì sự sùng bái vẻ đẹp đẫy đà hình thành như thế nào?
Nhà danh họa dành phần lớn cuộc đời mình ở Antwerp, thành phố chính của Flanders, là thủ phủ thương mại thế giới vào thế kỷ 16. Nội chiến, sự chia cắt miền Bắc Hà Lan khỏi Đế quốc Tây Ban Nha và việc phong tỏa đường ra biển đã làm suy yếu sức mạnh của Antwerp, nhưng vào đầu thế kỷ 17, thành phố đã dần được khôi phục. Giới quý tộc và giai cấp tư sản giàu có đã quen với lối sống xa hoa và điều này chủ yếu liên quan đến thực phẩm. Bữa trưa điển hình của người Flemish có rất nhiều calo: bơ, thịt và pho mát, bánh ngọt, bia. Mọi thứ đều được nấu bằng mỡ động vật và bơ. Đường bắt đầu được nhập khẩu từ các thuộc địa với số lượng lớn và sản phẩm đắt tiền này nhanh chóng chinh phục ẩm thực Flemish.
Một cô dâu đáng ghen tị thuộc tầng lớp cao nhất đã ăn những món ăn có hàm lượng calo cao và đắt tiền, và hình dáng thân thể của cô ấy là dấu hiệu của sự thịnh vượng. Vẻ đẹp như vậy đang được ưa chuộng và Rubens rất vui khi khắc họa nó trong các tác phẩm của mình. Nói về cái đẹp nữ giới được tôn vinh thời ấy thì hông rộng, ngực lớn và mông đầy đặn là những tiêu chí được đánh giá chủ yếu. Một người phụ nữ được công nhận là xinh đẹp ở mức cơ thể cô ấy phù hợp với nhiệm vụ sinh con và làm mẹ. Trước hết, điều này ứng vào ngực và bụng – nguồn sinh lực chính.
Rubens coi cơ thể con người là sự sáng tạo của Chúa, đáng được ngưỡng mộ và khắc họa trong tranh. Những người phụ nữ có thân hình mũm mĩm đã trở thành hình mẫu lý tưởng thời bấy giờ. Trong các tác phẩm của nhà danh họa, người ta có thể cảm nhận được tinh thần vui vẻ, vui tươi, tràn đầy sức sống của ông. “Những người phụ nữ của Rubens” – gợi tình nhưng không thô tục, là bằng chứng cho thấy người nghệ sĩ yêu đời và khả năng cảm nhận bằng trái tim mình những thú vui nhận được từ cuộc sống.
Trong chuyên luận “Bàn về hình dáng cơ thể người”, được cho là của Rubens, có nói rằng yếu tố cơ bản của hình người phụ nữ là hình tròn. Sau đó, các nhà phê bình nghệ thuật đã nhận xét rằng “khi thể hiện nhân vật nữ, Rubens đã một lần và mãi mãi cấm mình sử dụng góc cạnh”.
Đọc thêm
Điều đáng chú ý: Rubens là một người bán hàng xuất sắc. Trong suốt cuộc đời của mình, ông đã tạo ra khoảng 1.300 bức tranh. Tất nhiên, tác phẩm của ông có định hướng thương mại nhất định (ông cũng không giấu giếm sự thật này). Rubens đã ký hợp đồng với khách hàng, trong đó các bên chỉ định số lượng mong muốn, kích thước khung vẽ và chủ đề nội dung. Hơn nữa, những bức tranh được rao bán khác với những tác phẩm trước đó của họa sĩ. Ví dụ, trên bức tranh “Sự phán xét của Paris” phiên bản thương mại, thân hình người phụ nữ có phần “đồ sộ” hơn so với tác phẩm cùng tên trước đó.
Tuy nhiên, cũng có không ít nhà nghiên cứu mỹ thuật chỉ trích hình dáng phụ nữ trong tranh của Rubens. Chẳng hạn, Emile Michel, người tự luôn phản đối hình ảnh cơ thể của “những người đẹp gợi cảm liểu Rubens”, đã viết rằng người nhà danh họa chỉ đơn giản chạy theo thị hiếu của xã hội. Ông từng viết mỉa mai: “Đây là những nữ thuyền nhân Antwerp có thân hình khỏe khoắn, đôi chân nhẹ nhàng và có khả năng chèo thuyền vượt sông Scheldt ngay cả trong thời tiết xấu”.
Nhưng nhìn chung, phần lớn các nhà phê bình mỹ thuật đều có cái nhìn đồng cảm với “kiểu phụ nữ Rubensian”: “Đôi mắt của họ tỏa sáng rực rỡ một cách lạ thường, đôi má ửng hồng khỏe mạnh, họ bùng nổ sức khỏe, sự vui vẻ, gợi cảm và hấp dẫn tình dục theo đúng nghĩa đen. Làn da của họ được tạo ra từ sữa và máu…”.
