Ngay từ trước khi bắt đầu cuộc chiến Nga-Nhật 1904-05, các điệp viên Nhật – cụ thể là Đại tá Akashi Motojiro, tùy viên quân sự – đã nghiên cứu về môi trường cách mạng ở Nga. Người Nhật đã hành động có phương pháp, theo đúng tính chất của họ. Akashi đã thu thập thông tin về lưu lượng vận chuyển đường sắt, về hành động và tình cảm chính trị của người dân ở các thủ phủ của Đế chế Nga cũng như danh sách các nhà cách mạng chông chế độ Sa hoàng.
Trong khi chiến sự diễn ra ác liệt ở Lữ Thuận và trên các ngọn đồi ở Mãn Châu, thì tại Moscow và St.Petersburg, các gián điệp Nhật cũng đang suy nghĩ về cách hỗ trợ cho kẻ thù của chế độ sa hoàng.
Người Nhật không tiếc tiền bạc để đầu tư vào các nỗ lực làm cho hậu phương Nga sụp đổ. Trong chừng mực khả năng tài chính của đất nước Nhật cho phép, họ đã chọn cách lý tưởng nhất là tăng cường các phe ly khai ở các tỉnh của Nga. Đất nước của sa hoàng Nga được cho là đã bị chia cắt thành nhiều vùng, trong đó Viễn Đông đã trở thành phạm vi ảnh hưởng của Nhật Bản.
Khi chiến tranh bùng nổ năm 1904, Akashi bắt đầu hoạt động ở Stockholm, một nơi yên tĩnh và thuận tiện hơn ở Nga. Ông bắt đầu thiết lập liên lạc với những kẻ khủng bố ly khai Phần Lan chủ trương tách Đại Công quốc Phần Lan khỏi đế quốc Nga. Với sự hỗ trợ của người Nhật, một hội nghị phản đối chế độ sa hoàng đã được tổ chức. Chi phí cho sự kiện này lên tới 100 nghìn yên.
Một hội nghị khác được tổ chức tại Paris vào mùa thu năm 1904, tập hợp đại diện của 8 đảng. Trong quá trình diễn ra hội nghị, các nhà Cách mạng Xã hội, Liên minh Tự do Giải phóng và các đảng cách mạng địa phương của Ba Lan, Armenia, Latvia, Georgia và Phần Lan đã được hợp nhất. Những người theo chủ nghĩa dân tộc quan tâm nhất đến tiền của Nhật Bản.
Akashi đã thuê Cilliacus, người mơ về một Phần Lan tự do, vận chuyển súng ngắn và súng các-bin sang Nga. Những vũ khí này đã đến tay những kẻ tổ chức các cuộc tấn công vào các sĩ quan cảnh sát, cướp bưu điện, tàu hơi nước và tàu hỏa chuyển phát nhanh. Mục đích của việc cướp bóc này là để gây quỹ cho cuộc cách mạng. Như vậy, người Nhật ở đây đã giết hai con chim bằng một mũi tên – họ tuyển dụng các đặc vụ quân sự và đồng thời gây hỗn loạn cho ngành tài chính và vận tải của Nga.
Số tiền mà người Nhật đã chi để mua vũ khí nhỏ và đạn dược là một triệu yên, một số tiền khổng lồ vào thời đó. Tuy nhiên, đôi khi những người cách mạng chỉ đơn giản là lừa người Nhật. Ví dụ, những người theo chủ nghĩa liên bang của Gruzia thường xuyên nhận được súng từ người Nhật nhưng không bao giờ phát động một cuộc nổi dậy nào, họ đã nhận được tới 6,5 nghìn khẩu súng trường Vetterli.
Hiện tại, có nhiều quan điểm khác nhau về sứ mệnh Akashi cả ở Nga và Nhật Bản. Một số nhà sử học tin rằng người Nhật đã bị lừa bởi những kẻ lừa đảo giả danh là đại diện của các bên có ảnh hưởng.
Đọc thêm
Đồng yên vàng chỉ đơn giản là bổ sung cho túi tiền của bọn tội phạm, củng cố thị trường chợ đen vũ khí ở Đế quốc Nga, không ảnh hưởng đặc biệt đến tiến trình của cuộc cách mạng. Chế độ Sa hoàng có đủ quân đội và sức mạnh tiềm năng của bộ máy nhà nước để nghiền nát các hoạt động cách mạng, thậm chí ra lệnh cho những người lính Ngự lâm quân Semenovite và lính Cossack sông Đông bắn vào các công nhân ở Presnya năm 1905.
Mặc dù cuộc cách mạng năm 1905 và đồng yên vàng đã không dẫn đến sự sụp đổ của chế độ quân chủ ở Nga và sự sụp đổ của đất nước, nhưng Akashi dũng cảm đã trở thành một anh hùng dân tộc ở quê hương của mình. Báo chí ở Tokyo viết rằng ông đã một mình đối đầu với cả một đế chế trên mặt trận bí mật và chống chọi thành công một trận chiến không cân sức.
Năm 1913, tám năm sau khi kết thúc cuộc giao tranh ở Mãn Châu, điệp viên lừng danh Akashi trở thành trung tướng và được trao danh hiệu nam tước. Năm 1918, Akashi được bổ nhiệm làm tổng đốc Đài Loan. Đúng là Akashi không sống để chứng kiến thời huy hoàng của đế chế Nhật Bản ở châu Á. Năm 1919, ông qua đời. Tuy nhiên, ngay cả sau khi chết, ông vẫn được vinh danh. Những người dân biết ơn tin rằng chính nhờ ông, cũng như các tướng lĩnh của quân đội và đô đốc của hạm đội đế quốc, Nhật Bản mới chiến thắng trong cuộc chiến với Nga.
