Sử Ấn Độ

Thần Khỉ Hanuman trong tín ngưỡng Ấn Độ

Câu chuyện về vị thần nửa người nửa khỉ phản chiếu hành trình của nhân vật chính trong tác phẩm đầu tay của đạo diễn Patel

tuong than khi Hanuman An Do

Ở Ấn Độ, khỉ thường không được yêu thích cho lắm. Một sử gia của Đại học Iowa viết trong một nghiên cứu: “Chúng thường bị xem là loài vật phá phách khó chịu và bị xua đuổi bằng gậy gộc, đá. Khỉ bị chê cười vì thường bắt chước con người một cách vụng về, bị phỉ báng vì sự nghịch ngợm, hiếu động, và tình dục bừa bãi”.

Nhưng Hanuman, vị thần nửa người nửa khỉ trong Ấn Độ giáo, là một ngoại lệ.

“Cho dù bạn theo đạo gì, đến từ miền đất nào trên đất Ấn… mọi người đều cảm thấy sự gần gũi và gắn kết với… Hanuman,” một học giả tôn giáo ở Đại học Columbia chia sẻ.

Các kinh sách tôn giáo, truyện tranh, hay chương trình hoạt hình đều kể về tính cách đức hạnh và siêu năng lực của Hanuman.

“Ngài sở hữu sức mạnh bẩm sinh vô song, quyết làm là làm được. Hanuman sẽ sẵn sàng giúp người khác bất kể giá nào,” một nhà sử học ở Đại học Shawnee State cho biết.

Nhìn qua thì Monkey Man, bộ phim mới của Dev Patel, có vẻ là một câu chuyện về anh hùng báo thù thường thấy. Nhưng thật ra, bộ phim lấy cảm hứng rất nhiều từ thần Hanuman.

Hành Trình Sản Xuất Monkey Man

Vào tháng 10 năm 2018, Patel, diễn viên nổi tiếng từ Slumdog Millionaire, Lion, và The Green Knight, tuyên bố sẽ làm đạo diễn đầu tay với phim hành động trả thù Monkey Man. Bộ phim, có Patel đóng vai chính, lẽ ra bắt đầu sản xuất ở Mumbai vào mùa xuân 2019 nhưng bị hoãn do đại dịch Covid-19. Quá trình quay phim chỉ hoàn thành vào tháng 3 năm 2021. Netflix ban đầu mua quyền phát hành nhưng sau đó bỏ dự án, may sao Jordan Peel, đạo diễn của Get OutNope, giúp Monkey Man được chiếu rạp qua công ty của ông, Monkeypaw Productions.

Phim kể về nhân vật Kid của Patel, một thanh niên ngày ngày tham gia các sàn đấu chui bí mật, luôn đeo mặt nạ khỉ đột. Bị ám ảnh bởi cơn thịnh nộ và những tổn thương dai dẳng, Kid tìm cách thâm nhập giới tinh hoa thối nát ở Mumbai để báo thù cho cái chết của mẹ mình nhiều năm trước.

Trong một bài đăng trên Reddit, Patel kể rằng ông học được về Hanuman từ ba và ông nội, là người kể cho ông nghe những câu chuyện làm nguồn cảm hứng cho Monkey Man. “Ba tui đeo một sợi dây chuyền có hình mặt thần Hanuman nhỏ xíu,” vị diễn viên chia sẻ.

Patel kể thêm về cảm hứng của phim trong một cuộc phỏng vấn với Jimmy Fallon. Ông cho biết cuộc hành trình của Kid phản ánh quá trình ngộ đạo của Hanuman. “Hanuman… đại diện cho sự cao thượng, mạnh mẽ, và dũng cảm,” Patel nói. “Ngài rất giống Superman khi có biểu tượng xé áo bay lên trời… Với tui, Hanuman cũng là vị anh hùng từng mất niềm tin vào bản thân, cần được nhắc nhớ mình là ai.”

Nguồn gốc loài người

Hanuman là một nhân vật quan trọng trong sử thi Ramayana của Ấn Độ giáo, một câu chuyện được cho là do nhà thơ Valmiki sáng tác. Ramayana kể về hành trình đi giải cứu vợ mình – nàng Sita – của hoàng tử Rama (hiện thân của thần Vishnu, một trong những vị thần tối cao của đạo Hindu), khỏi tay vua quỷ Ravana. Mặc dù có sự khác biệt giữa các phiên bản khác nhau của Ramayana, nhưng cốt truyện chính thì vẫn khá nhất quán.

Trong quá trình tìm kiếm Sita, Rama kết đồng minh với vua khỉ, người ra lệnh cho tướng khỉ Hanuman hỗ trợ cho chàng. Hanuman vượt biển, bay từ Ấn Độ đến Lanka – hòn đảo pháo đài của Ravana – chỉ trong một bước nhảy.

Hanuman đứng trước Rama và Sita
Hanuman đứng trước Rama và Sita

Sau khi tìm thấy Sita và xác nhận danh tính của sứ giả bên Rama, Hanuman bị binh lính của Ravana bắt giữ. Chúng đốt cháy đuôi của Hanuman, nhưng chẳng những không bị thương, Hanuman còn thoát ra và dùng chiếc đuôi để thiêu rụi Lanka. Sau một trận chiến dài, Rama giết chết Ravana bằng một mũi tên xuyên tim.

Trong suốt Ramayana, Hanuman thể hiện sức mạnh và lòng dũng cảm phi thường. Khi em trai của Rama ngất xỉu trong trận chiến, Hanuman được cử đi tìm một loại thảo mộc có thể đánh thức dậy chàng. Cây thuốc này chỉ mọc trên một ngọn núi cụ thể thuộc dãy Himalaya, vì vậy Hanuman đã bay thẳng đến đó. Rồi khi không phân biệt được đâu là loại thảo dược cần tìm, Hanuman… quyết định bê cả ngọn núi đem về luôn!

Khi Rama muốn ban thưởng, Hanuman từ chối, khẳng định mong muốn duy nhất là được tiếp tục phục vụ hoàng tử. Để chứng minh lòng trung thành, Hanuman xé toạc ngực, để lộ một bức tranh của Rama và Sita được vẽ ngay trên trái tim. Rama chữa lành vết thương này và ban cho Hanuman sự bất tử.

Bất cứ khi nào Rama được thờ phụng trong các đền thờ, bạn sẽ thấy Hanuman luôn ở ngay bên cạnh. Hanuman có thể đang quỳ gần chân của Rama, hoặc ngồi ở một bên và nhìn lên Rama với sự sùng bái.

Tượng Hanuman xé ngực để lộ hình ảnh của Rama và Sita.
Tượng Hanuman xé ngực để lộ hình ảnh của Rama và Sita.

Hanuman cũng xuất hiện trong các văn bản cổ xưa khác, bao gồm sử thi Mahabharata và nhiều kinh Purana (một thể loại văn học Ấn Độ giáo).

Theo National Geographic, “Kinh Hanuman Purana, câu chuyện về sự ra đời của Hanuman, kể rằng thần gió Vayu là cha của chàng. Mẹ của Hanuman, Anjana, là một tiên nữ apsara, bị một nhà hiền triết giận dữ biến thành khỉ. Nhà hiền triết nói rằng Anjana có thể trở lại hình dạng ban đầu nếu sinh ra một người con trai mạnh mẽ. Và Anjana đã thành công với Hanuman, người có sức mạnh phi thường ngay từ khi còn nhỏ.”

Cái tên của vị thần khỉ này bắt nguồn từ một câu chuyện: khi còn nhỏ, Hanuman nhầm mặt trời là một trái cây và cố gắng với lấy. Trong lúc Hanuman đang bay lên mặt trời, Indra, vua của các vị thần, dùng tia sét đánh Hanuman, làm gãy hàm và khiến chàng bị thương nặng. Trong tiếng Phạn, “hanu” có nghĩa là hàm, trong khi “man” được dịch là nổi bật hoặc biến dạng.

Vị trí của Thần Khỉ Hanuman trong Ấn Độ Giáo

Hanuman là một trong những nhân vật được tôn thờ rộng rãi nhất trong Ấn Độ giáo. Các tín đồ cầu xin sự giúp đỡ của thần để vượt qua những vấn đề về sức khỏe và xua đuổi tà ma.

Một trong những cách chính để người theo đạo Hindu thờ phụng Hanuman là tụng “Hanuman Chalisa”, bài thánh ca 40 câu ca ngợi vị thần khỉ. Được cho là của nhà thơ Tulsidas (thế kỷ 16), bài thánh ca mô tả khả năng, đức tính và những việc Hanuman làm để phụng sự cho Rama trong sử thi Ramayana. Có rất nhiều bản nhạc khác nhau được sáng tác dựa trên “Hanuman Chalisa”.

Trivedi chia sẻ, “Nếu bạn đến một số vùng ở Bắc Ấn hay Nam Ấn, gần như không thể tìm được ngôi làng nào mà trẻ em ở đó không được dạy tụng hay hát ‘Hanuman Chalisa’. Người theo đạo Hindu tin rằng [bài thánh ca] giúp họ xua đuổi cái ác và đối mặt với khó khăn trong cuộc sống, mang lại sức mạnh, lòng can đảm để vượt qua mọi thử thách.”

Hanuman Jayanti, một lễ hội của đạo Hindu đánh dấu ngày sinh của Hanuman, được tổ chức hơn 2.000 năm. Các bang ở Ấn Độ kỷ niệm ngày lễ này vào những ngày khác nhau dựa trên lịch riêng, nhưng truyền thống thì tương đối giống nhau trên toàn quốc: Các tín đồ tìm kiếm sự bảo vệ của Hanuman và tôn vinh ngài như một vị thần chống lại cái ác.

Hình ảnh một người hóa trang thành Hanuman trong lễ hội Hanuman Jayanti
Hình ảnh một người hóa trang thành Hanuman trong lễ hội Hanuman Jayanti ở New Delhi năm 2023 Nguồn: Pradeep Gaur / SOPA Images / LightRocket via Getty Images

“Người ta tin rằng Thần Hanuman luôn hiện diện ở những nơi mọi người tụng niệm danh hiệu của Thần Rama, vì vậy các tín đồ đọc [sử thi] Ramayana vào ngày tốt lành này để cầu xin phước lành của ngài,” tờ Times of India viết.

Ý nghĩa của Hanuman trong Ấn Độ giáo không chỉ nằm ở các bài thánh ca và lễ hội, mà còn hiện diện ở những ngôi đền và murti (tượng thánh mô tả các vị thần Hindu). Murti của Hanuman có thể được tìm thấy ở nhiều nơi khác nhau trên khắp Ấn Độ, bao gồm đền thờ, nhà ở và bên lề đường.

Vemsani cho biết: “Những bức tượng Hanuman độc lập cũng rất phổ biến, chúng thường có kích thước lớn, cao hơn 30 mét”.

Không chỉ ở Ấn Độ mới có hình ảnh của Hanuman. Năm 2020, một murti Hanuman cao 7,5 mét được dựng ở Hockessin, Delaware. Murti Hanuman lớn nhất bên ngoài Ấn Độ nằm ở Trinidad và Tobago, cao tới 26 mét. Đền thờ Hanuman có thể được tìm thấy trên khắp nước Mỹ, từ San Diego đến Piscataway, New Jersey.

5/5 - (1 vote)

KHÁM PHÁ


Ảnh Việt Nam Xưa

  • Một gia đình người Việt giầu có vào năm 1870 (ảnh đã được phục chế màu)
  • Những nhạc công người Việt đang biểu diễn - Sài Gòn 1866
  • Lễ hội Phủ Dầy - Nam Định xưa, cách đây hơn 100 năm
  • Một ngôi miếu ở làng quê Bắc bộ từ những năm 1910s
  • Lễ hội Phủ Dầy - Nam Định xưa, cách đây hơn 100 năm
  • Lễ hội Phủ Dầy - Nam Định xưa, cách đây hơn 100 năm
  • Một vị chức sắc làng Xa La, tỉnh Hà Đông cũ - Ảnh năm 1915
  • Ảnh chụp cụ đồ Nho từ đầu thế kỷ XX
  • Hai vợ chồng người nông dân Bắc bộ năm 1910
  • Tục ăn trầu của phụ nữ Việt xưa
  • Tục ăn trầu của phụ nữ Việt xưa
  • Chân dung phụ nữ Việt Nam trước năm 1915
  • Chân dung một gia đình khá giả ở Miền Bắc
  • Mệ Bông Nguyễn Thị Cẩm Hà
  • Trạm tàu điện bờ hồ (nhìn từ góc Hàng Đào
  • Su ra doi cua tuyen ngon doc lap my
  • Đoạn trích từ Nhật ký của Nữ hoàng Victoria. Nguồn: Royal Collection Trust, Luân Đôn
  • Chân dung gia đình hoàng gia năm 1846
  • Nữ hoàng Victoria và Abdul Karim tại Cung điện Buckingham. Nguồn: The New York Times
  • Chân dung Thằng Mõ chụp năm 1902
  • Lính hầu đang khiêng một vị chức sắc cấp huyện đi công vụ, ảnh chụp từ đầu thế kỷ XX
  • Học sinh đi học những năm cuối thế kỷ XIX
  • Những người bán hàng rong ven đường ở Bắc kỳ đầu thế kỷ XX
  • Không ảnh Hà Nội năm 1926
  • Một vị quan lớn cùng đoàn tuỳ tùng và lính cắp gươm, tráp theo hầu - Ảnh từ đầu thế kỷ XX
  • Ngày Tết của một gia đình khá giả ở miền Bắc những năm 1920s