Afrika Korps, đội quân nổi tiếng dưới sự chỉ huy của Thống chế Erwin Rommel, là một trong những đơn vị quân đội ưu tú của Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Được thành lập vào năm 1941, Afrika Korps nhanh chóng tạo dựng danh tiếng qua các chiến dịch khốc liệt tại Bắc Phi. Mặc dù chỉ là một phần của lực lượng quân đội phe Trục tại khu vực này, cái tên Afrika Korps thường được sử dụng để ám chỉ toàn bộ quân đội dưới sự chỉ huy của Rommel. Sự xuất hiện của Afrika Korps đã thay đổi cục diện của các chiến dịch sa mạc, với các chiến thắng lớn như Tobruk và Kasserine Pass, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thất bại thảm khốc như tại El Alamein.
Bối cảnh hình thành Afrika Korps
Vào năm 1940, Ý tấn công Ai Cập do Anh kiểm soát nhưng nhanh chóng bị đẩy lùi bởi Chiến dịch Compass của quân Đồng Minh. Điều này khiến lãnh đạo Đức Quốc xã Adolf Hitler phải can thiệp và gửi quân đến Bắc Phi nhằm hỗ trợ quân đội Ý và ngăn chặn bước tiến của Đồng Minh. Hitler không tìm kiếm một chiến dịch chinh phục quy mô lớn, mà mục tiêu chính là làm tiêu hao lực lượng Đồng Minh, giữ chân họ tại Bắc Phi để giảm áp lực lên các mặt trận khác của phe Trục.
Afrika Korps chính thức được thành lập vào tháng 2 năm 1941, bao gồm hai sư đoàn chính là Sư đoàn 5 Ánh sáng (sau được đổi tên thành Sư đoàn 21 Panzer) và Sư đoàn 15 Panzer. Dưới sự chỉ huy của Erwin Rommel, người từng nổi danh trong Chiến dịch nước Pháp, Afrika Korps nhanh chóng trở thành một lực lượng đáng gờm trên chiến trường.
Rommel và chiến lược của Afrika Korps
Rommel, với biệt danh “Cáo sa mạc,” nổi tiếng với chiến thuật táo bạo và linh hoạt. Thay vì chờ đợi và phòng thủ như Hitler mong muốn, Rommel liên tục tấn công, đẩy lùi quân Đồng Minh về phía Ai Cập và thậm chí có kế hoạch chiếm kênh đào Suez, một địa điểm chiến lược quan trọng.
Một trong những chiến lược nổi bật của Afrika Korps là sự kết hợp vũ khí toàn diện, bao gồm xe tăng, pháo binh, và bộ binh. Rommel thường sử dụng các đợt tấn công nhanh, sâu vào phòng tuyến đối phương, cắt đứt nguồn cung và cô lập các đơn vị Đồng Minh. Chiến thuật này thường khiến quân Đồng Minh bất ngờ và không kịp phản ứng kịp thời. Điều này đặc biệt hiệu quả trong các trận chiến sa mạc, nơi tốc độ và khả năng di chuyển là yếu tố quyết định.
Tuy nhiên, Rommel luôn phải đối mặt với vấn đề về nguồn cung. Các tài nguyên của Afrika Korps như nhiên liệu, đạn dược và lương thực chủ yếu đến từ Ý qua Địa Trung Hải. Nhưng với sự kiểm soát gần như tuyệt đối của quân Đồng Minh trên biển và trên không, việc cung cấp thường bị gián đoạn. Rommel từng thừa nhận rằng “tất cả đều phụ thuộc vào nguồn cung.”
Đọc thêm
Cuộc sống và chiến đấu tại sa mạc
Sa mạc Bắc Phi là một chiến trường khắc nghiệt. Nhiệt độ ban ngày có thể lên đến mức không thể chịu nổi, trong khi ban đêm lại rét buốt. Các cơn bão cát, bệnh kiết lỵ và chế độ ăn uống đơn điệu cũng khiến binh lính gặp nhiều khó khăn. Để duy trì sức chiến đấu, Afrika Korps luôn chú trọng vào việc quản lý nguồn cung cấp, và điều này giúp họ nổi bật hơn so với các lực lượng khác trên chiến trường.
Các binh sĩ Afrika Korps thường mặc quân phục nhẹ phù hợp với khí hậu nóng bức. Họ sử dụng các loại xe thiết giáp và xe tăng như PzKpfw III và IV, cũng như các vũ khí chống tăng hiệu quả như pháo 88mm. Đây là vũ khí nổi tiếng vì có khả năng tiêu diệt xe tăng Đồng Minh từ khoảng cách xa.
Những trận chiến quan trọng
Afrika Korps đã tham gia nhiều trận chiến lớn tại Bắc Phi, từ việc chiếm Benghazi vào năm 1941 cho đến chiến thắng lớn tại Kasserine Pass năm 1943, nơi quân đội Mỹ lần đầu tiên phải đối mặt với cuộc chiến sa mạc khốc liệt. Tuy nhiên, không phải trận chiến nào cũng mang lại chiến thắng cho Afrika Korps. Cuộc vây hãm Tobruk kéo dài từ tháng 4 đến tháng 12 năm 1941 đã không thành công, và thất bại tại El Alamein vào cuối năm 1942 là dấu chấm hết cho các kế hoạch của Rommel.
Hậu quả và di sản
Sau thất bại tại El Alamein và sự tham gia của quân Đồng Minh trong Chiến dịch Torch vào năm 1942, chiến thắng đã nghiêng hẳn về phía Đồng Minh. Rommel, do sức khỏe kém, đã quay trở về Đức trước khi Afrika Korps chính thức đầu hàng vào tháng 5 năm 1943. Mặc dù vậy, Afrika Korps vẫn để lại một di sản lớn trong lịch sử chiến tranh, với những bài học về chiến thuật di động và cách sử dụng kết hợp các loại vũ khí trong môi trường chiến tranh sa mạc.
Cuộc chiến tại Bắc Phi không chỉ là cuộc đối đầu giữa các lực lượng quân sự, mà còn là cuộc đối đầu giữa hai vị tướng tài ba: Rommel của phe Trục và Bernard Montgomery của quân đội Anh. Dù cuối cùng Rommel thất bại, ông vẫn được cả đối thủ lẫn đồng minh tôn vinh như một chiến lược gia tài ba, xứng đáng với biệt danh “Cáo sa mạc.”