Dù một vài hành động của ông có phần tàn nhẫn và thiếu chính danh, Henry Morgan không phải là một gã hải tặc. Người xứ Wales này là một tay thủy thủ lừng danh, và chắc chắn là tay thủy thủ khét tiếng nhất trong lịch sử. Được miêu tả như một nhà lãnh đạo kiệt xuất và một kẻ chinh phục đáng sợ, ông có những trận đánh huyền thoại cùng chiến thuật đặc biệt góp phần đem lại danh tiếng và của cải. Với những thành tựu của mình, Morgan là người hùng thực sự của vùng biển Caribbean và cả nước Anh.
Henry Morgan sinh vào khoảng năm 1635 tại Llanrhymny, xứ Wales. Từ khi còn trẻ, Henry đã là một người tràn đầy tham vọng và năng lượng, không chịu an phận với một cuộc sống bình lặng nơi miền quê thanh bình. Ông quyết định ra đi với ước mơ trở thành một thủy thủ. Dù khao khát quyền lực và tiền bạc, Morgan không hề hứng thú với con đường cướp biển. Thế nên, ông gia nhập hải quân Anh với vai trò một thủy thủ (buccaneer).
Không ai rõ chính xác Morgan đến Jamaica bằng cách nào, chỉ biết chuyện đó xảy ra vào năm 1655 khi hòn đảo này nằm trong tay các buccaneer. Ông sát cánh cùng quân Anh tấn công và cướp phá các thuộc địa Tây Ban Nha trên vùng biển Caribbean. Chính nơi đây ông xây dựng sự nghiệp thủy thủ của mình, khởi đầu là một binh lính bình thường và dần trở thành một thủy thủ đáng kính. Bằng cách gia nhập đội quân của vị thuyền trưởng lừng danh Christopher Myngs, Morgan tiếp thu thêm nhiều kinh nghiệm hải chiến.
Cuối cùng thì năm 1662, bản thân ông trở thành thuyền trưởng của một con tàu thủy thủ nhỏ. Cuộc đột kích thành công đầu tiên của Morgan là năm 1664 khi hợp lực cùng nhiều thuyền trưởng khác. Họ cướp phá vô số tàu và thuộc địa dọc bờ biển Bán đảo Yutacan cùng thành phố Granada giàu có ở Trung Mỹ.
Tất cả các cuộc tấn công này mang lại cho ông nguồn tài chính lớn và cả tiếng tăm lẫy lừng. Ông mua một đồn điền trên đảo Jamaica rồi cưới người em họ Mary Elizabeth. Nàng là con gái đại tá Edward Morgan, em trai Henry và cũng là thống đốc Jamaica. Edward Morgan qua đời không lâu sau đó trong chiến dịch đánh thuộc địa Hà Lan. Thống đốc mới của Jamaica là ngài Tomas Modyford, và ông này trở thành một người bạn rất thân của Henry Morgan. Nhờ tình bạn này cùng thành công nối tiếp thành công, Morgan được thăng chức lên Phó đô đốc của hạm đội Jamaica.
Lúc này, Tây Ban Nha bắt đầu hoạt động nhiều hơn tại Cuba, vì thế Modyford chọn Morgan lãnh đạo hạm đội Jamaica. Tháng Một năm 1668, hơn 10 chiến thuyền cùng hơn 500 lính thủy căng buồm tiến đánh Cuba. Một lần nữa, Morgan lại trở thành cơn ác mộng của người Tây Ban Nha. Thành phố Puerto Principe bị khuất phục dễ dàng mà chẳng mất mát bao nhiêu. Nhưng vấn đề là chiến dịch này chỉ mang lại cho họ có 50,000 đồng bạc Tây Ban Nha. Nhiều binh lính thất vọng rời bỏ Morgan.
Bất chấp quân số gần như bị giảm một nửa, Henry can đảm vạch ra một cuộc tấn công mới ngay lập tức. Mục tiêu là thị trấn phòng thủ kiên cố Puerto Bello. Chiến thuật Morgan sử dụng rất quan trọng. Ông cho tàu neo đậu cách xa thành phố rồi dùng ca-nô lặng lẽ tiếp cận vào ban đêm. Cuộc tấn công nhanh gọn, lính gác không kịp đề phòng, hai trong ba pháo đài chủ chốt nhanh chóng thất thủ. Tuy nhiên, pháo đài thứ ba gần như bất khả xâm phạm. Đột nhiên, Morgan nảy ra ý tưởng dùng các tu sĩ và nữ tu bị bắt làm lá chắn sống. Chiến thuật này giúp họ đánh chiếm thành công chướng ngại vật cuối cùng. Quân thủy thủ chiếm được thành phố và thống đốc Panama buộc phải bỏ ra số tiền kếch xù để mua chuộc mạng sống. Morgan thu về 250,000 đồng bạc từ trận càn quét ấn tượng này.
Màn khủng bố tiếp theo của Morgan diễn ra tại Venezuela vào năm 1669. Với 8 con tàu và 650 thủy thủ, ông đánh chiếm thành phố Marcaibo. Giống như bọn cướp biển tàn nhẫn nhất, người của ông tra tấn nhiều dân Venezuela để tìm ra tài sản họ giấu kín.
Thời đấy, Morgan được xem là ông trùm của giới hải tặc. Ông ta giàu có, sở hữu đội quân hùng mạnh nhất vùng Caribe, và trên hết là may mắn chưa bao giờ hết. Trong các trận chiến, Morgan lập nên bao kỳ tích mà ngay cả quân Tây Ban Nha cũng phải nể trọng.
Mang theo 1200 hải tặc và 30 chiến thuyền, cuộc xâm lăng vĩ đại cuối cùng của ông khởi hành vào năm 1670. Đây là thử thách lớn và cũng là mục tiêu chính của Morgan – thành Panama. Đầu tiên, ông chiếm được pháo đài San Lorenzo, mở đường tiến vào Panama qua một khu rừng rậm rạp. Thế nhưng, hành trình đó mệt nhoài hơn Morgan tưởng tượng. Ông mất vô số chiến binh do đói khát và bệnh tật. Tuy vậy, người thủ lĩnh lôi cuốn đã vực dậy tinh thần của mọi người và cuối cùng cũng đến đích. Quân Tây Ban Nha dù đông nhưng vẫn thất thủ trước đoàn quân thiện chiến của Morgan. Thành phố Panama bị cướp bóc và thiêu rụi sau một trận chiến kinh hoàng. Đó cũng đã trở thành phi vụ cuối cùng của Morgan.
Thực ra, Morgan đâu biết mình vừa phạm vào tội cướp biển. Anh và Tây Ban Nha đã ở thế hòa bình khi cuộc tấn công đó xảy ra, nên khi về Jamaica, Morgan nhanh tay bị bắt bởi vị thống đốc mới và giải về Anh để xét xử. Vụ xử ấy cuối cùng chẳng xảy ra. Morgan là một kẻ quyền lực và có tầm cỡ, từng lập nhiều công trạng cho nước Anh. Mặc dù là tù nhân, ông ta chưa bao giờ bị trừng phạt. Thay vào đó, ông được nhà Vua ân xá và ban chức phó thống đốc Jamaica. Từ năm 1674 tới 1682, ông còn đóng vai trò phòng thủ đảo, dẹp loạn bọn cướp biển.
Nghỉ hưu và những gì đế lại cho đời
Năm 1671, cướp biển Henry Morgan tàn phá thành phố Panama đến mức người ta phải xây dựng lại hoàn toàn cách vị trí cũ vài km. Sự kiện này làm căng thẳng thêm quan hệ giữa Tây Ban Nha và Anh – hai nước ký hiệp ước hòa bình vào năm 1670. Bị áp lực về thỏa thuận hòa bình, chính phủ Anh nhanh chóng cách chức chỉ huy quân sự của Henry Morgan. Ông bị bắt, áp giải về Anh và bị tước bỏ vị trí trong Hải quân.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng rộng rãi, Morgan không bị trừng phạt nghiêm khắc. Ông thậm chí được phong tước hiệp sĩ vào năm 1674 và trở thành Phó Thống đốc Jamaica vào năm 1675. Sáu năm sau, quan hệ giữa Morgan và vua Charles II xấu đi, dẫn đến việc ông bị bãi chức thống đốc. Điều tệ hơn cả với Morgan là người thay thế ông lại chính là đối thủ chính trị lâu năm, Thomas Lynch.
Ngay sau khi nhậm chức Thống đốc, Thomas Lynch tấn công Morgan bằng các động thái chính trị, đáng chú ý nhất là quảng bá cuốn sách “De Americaensche Zee-Roovers” (Về những tên cướp biển châu Mỹ), xuất bản năm 1678. Cuốn này ngày nay được xem là tài liệu quan trọng viết về Kỷ nguyên Vàng của Cướp biển thế kỷ 17. Tác giả Alexandre Excqemelin miêu tả Morgan như một kẻ tàn bạo, khát máu, gây ra nhiều cuộc tấn công khủng khiếp nhằm vào người bản địa, các tàu buôn, và cả người dân Panama.
Morgan lập tức đáp trả. Ông không chỉ công khai chỉ trích cuốn sách mà còn kiện tội phỉ báng. Kết quả, ông không chỉ thắng kiện, buộc các nhà xuất bản bồi thường 200 bảng Anh mà còn khiến họ phải công khai đính chính nội dung.
Morgan sống những năm tháng cuối đời yên bình bên vợ trên một đồn điền rộng lớn. Khi ông qua đời năm 1688, hải tặc vùng biển Caribbe gần như biến mất.
Sau cái chết của Thống đốc Thomas Lynch, Morgan được phục hồi vị trí trong Hội đồng vào năm 1688. Cũng trong năm đó, ông mất ngày 25 tháng 8, nhiều người tin rằng do bệnh lao hoặc phù thũng. Tài sản được ông để lại cho hai con đỡ đầu, và một khoản tiền trợ cấp ổn định cho em gái. Henry Morgan được chôn cất tại nghĩa trang Palisadoes ở Jamaica, nơi bị nhấn chìm sau trận động đất năm 1692 khiến phần lớn thành phố Cảng Hoàng Gia (Port Royal), thành phố giàu có và lớn nhất Tây Ấn, chìm sâu dưới đáy biển.
Ngày nay, Henry Morgan được nhớ đến như một nhân vật lịch sử nổi bật trong Kỷ nguyên Vàng của Hải tặc. Ông là một chỉ huy hải quân tài ba, biết tận dụng các mâu thuẫn chính trị để tung hoành vùng biển Caribbe, thu về tài sản khổng lồ cho bản thân, thủy thủ đoàn, và cả vương miện Anh. Hình tượng lãng mạn hóa của Morgan xuất hiện trong nhiều bộ phim và sách, bao gồm cả loạt phim Hollywood nổi tiếng “Cướp biển vùng Caribbe”.
Mùa hè năm 2011, các nhà khảo cổ học từ Đại học bang Texas thông báo họ đã xác định được vị trí của con tàu đắm “Satisfaction”, từng là kỳ hạm của Morgan. Tuy nhiên, các cuộc lặn sau đó xác định đó thực ra là con tàu buôn Tây Ban Nha “Encarnación”, bị đắm ngoài khơi Panama trong một cơn bão lớn năm 1681.
